Διαδραστικό Γλωσσάρι - Έρευνα & Ανάπτυξη

Η Βασική έρευνα είναι πειραματική ή θεωρητική εργασία που γίνεται με κύριο σκοπό την απόκτηση νέων γνώσεων σχετικά με τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά φαινομένων και παρατηρήσιμων γεγονότων, χωρίς να αποβλέπει σε συγκεκριμένη εφαρμογή ή χρήση. Μπορεί, όμως, να αποσκοπεί σε ένα ευρύ φάσμα πιθανών εφαρμογών όπως π.χ. η έρευνα στη νανοτεχνολογία ή στις κυψέλες καυσίμου. Η βασική έρευνα αναλύει δομές, ιδιότητες και σχέσεις αποβλέποντας στη διατύπωση και στον έλεγχο υποθέσεων, θεωριών ή φυσικών νόμων. Τα αποτελέσματά της δεν προσφέρουν άμεσο εμπορικό όφελος ενώ συνήθως δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά ή διατίθενται σε κάθε ενδιαφερόμενο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η βασική έρευνα είναι δυνατόν να χαρακτηριστεί «απόρρητη» για λόγους ασφαλείας. Η βασική έρευνα χωρίζεται σε δύο κατηγορίες:

• Καθαρή βασική έρευνα: Η καθαρή βασική έρευνα διεξάγεται για την προώθηση της γνώσης, χωρίς να αποσκοπεί σε οικονομικά ή κοινωνικά οφέλη ή σε ενεργή προσπάθεια εφαρμογής των αποτελεσμάτων σε πρακτικά προβλήματα ή στη μεταφορά των αποτελεσμάτων σε τομείς υπεύθυνους για την εφαρμογή τους.
• Προσανατολισμένη βασική έρευνα: Η προσανατολισμένη βασική έρευνα διεξάγεται αποσκοπώντας στην παραγωγή μίας ευρείας βάσης γνώσης που θα μπορούσε να διαμορφώσει τη βάση επίλυσης σε εγνωσμένα ή αναμενόμενα, υφιστάμενα ή μελλοντικά προβλήματα ή ενδεχόμενα.

Πηγή: OECD (2015). Frascati Manual. Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, Paris. 

Τα γενικά έξοδα / δαπάνες λειτουργικότητας μιας επιχείρησης/εταιρείας είναι σε αντίθεση με το άμεσο κόστος παραγωγής ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας. Τα «γενικά έξοδα» είναι ένας όρος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί (κυρίως) σε φορολογικά θέματα για τις (λειτουργικές) δαπάνες που βαρύνουν τα κεντρικά γραφεία μιας επιχείρησης/εταιρείας προς όφελος των υποκαταστημάτων ή των θυγατρικών της για τη λειτουργικότητά τους. 

Πηγή: OECD, Glossary of Tax Terms, Glossary of Tax Terms - OCDE (oecd.org).  

Η Διαδικασία Μακροοικονομικών Ανισορροπιών αποτελεί ένα μηχανισμό επιτήρησης, ο οποίος στοχεύει στον έγκαιρο εντοπισμό μηχανισμό πιθανών μακροοικονομικών κινδύνων και στην πρόληψη της εμφάνισης επιζήμιων μακροοικονομικών ανισορροπιών που υπάρχουν ήδη. Εν συντομία, η Διαδικασία Μακροοικονομικών Ανισορροπιών αποσκοπεί στον εντοπισμό, την πρόληψη και την αντιμετώπιση δυνητικά επιβλαβών μακροοικονομικών ανισορροπιών που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική σταθερότητα μιας συγκεκριμένης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ζώνης του ευρώ ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό της. Συνεπώς αποτελεί ένα σύστημα παρακολούθησης των οικονομικών πολιτικών και ανίχνευσης πιθανών βλαβών στην εύρυθμη λειτουργία ενός κράτους-μέλους, της Οικονομικής Νομισματικής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά. Προκειμένου να εντοπιστούν δυνητικά επιζήμιες ανισορροπίες και απώλειες ανταγωνιστικότητας σε πρώϊμο στάδιο της εμφάνισής τους, εφαρμόστηκε πίνακας αποτελεσμάτων. Αποτελείται από ένα συνδυασμό δεικτών αποθεμάτων και ροής, οι οποίοι μπορούν να αποτυπώσουν τόσο τις βραχυπρόθεσμες γρήγορες επιδεινώσεις, όσο και τη μακροπρόθεσμη σταδιακή συσσώρευση ανισορροπιών. 

Πηγές: Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/web/macroeconomic-imbalances-procedure

και 

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, https://commission.europa.eu/content/eu-economic-governance-monitoring-prevention-correction/european-semester/framework/macroeconomic-imbalance-procedure_el.

Η διαλειτουργικότητα αναφέρεται στη δυνατότητα διαφορετικών ψηφιακών υπηρεσιών να επικοινωνούν μεταξύ τους και να συνεργάζονται. Η διασύνδεση αυτή μπορεί να επιτρέψει στους χρήστες να συνδυάσουν πολλαπλές υπηρεσίες με συμπληρωματική λειτουργικότητα. Οι ψηφιακές πλατφόρμες μπορούν να αναπτύξουν εφαρμογή προγραμματισμού διεπαφής (API), που επιτρέπει αυτές τις συνδέσεις. 

Πηγή: OECD (2021). Data portability, interoperability and digital platform competition, OECD Competition Committee Discussion Paper, http://oe.cd/dpic & https://www.oecd.org/daf/competition/data-portability-interoperability-and-digital-platform-competition-2021.pdf, σελ. 11-12.

Η Εθνική Στρατηγική Έρευνας και Τεχνολογίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση είναι μια ολοκληρωμένη ατζέντα οικονομικού μετασχηματισμού, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, η οποία:

• επικεντρώνει την πολιτική υποστήριξη και τις επενδύσεις σε εθνικές/περιφερειακές προτεραιότητες – κλειδιά, προκλήσεις και ανάγκες για μια ανάπτυξη βασισμένη στη γνώση,
   
• οικοδομεί πάνω στα δυνατά σημεία και συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας/περιφέρειας και το δυναμικό για αριστεία,
   
• υποστηρίζει την τεχνολογική καινοτομία και την καινοτομία τη βασισμένη στη πράξη και στοχεύει στην τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων,
   
• διασφαλίζει την πλήρη συμμετοχή των εταίρων και ενθαρρύνει την καινοτομία και τον πειραματισμό,
   
• βασίζεται σε τεκμήρια και περιλαμβάνει ένα στέρεο σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγησης.

Διαδικασία–κλειδί για τον προσδιορισμό προτεραιοτήτων μιας στρατηγικής έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση και επομένως ουσιώδες στοιχείο για τον επιτυχή σχεδιασμό της, είναι η διαδικασία επιχειρηματικής ανακάλυψης.

Η διαδικασία επιχειρηματικής ανακάλυψης χρησιμοποιεί την επιχειρηματική γνώση που υπάρχει στη χώρα/περιφέρεια υιοθετώντας μια επιχειρηματική προσέγγιση με την έννοια της έμφασης στις ευκαιρίες της αγοράς, της διαφοροποίησης από άλλες χώρες/περιφέρειες, της ανάληψης (και διαχείρισης) ρίσκου και της αναζήτησης συμμαχιών για τη βελτιστοποίηση της πρόσβασης σε πόρους και της χρήσης αυτών (φυσικοί πόροι, χρηματοοικονομικοί, πνευματικοί πόροι, γνώση της αγοράς κλπ.). Αυτό σημαίνει ότι οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να εμπλέξουν όλους τους τύπους παραγόντων στο χώρο της καινοτομίας (επιχειρήσεις, κέντρα τεχνολογίας και ικανότητας, Πανεπιστήμια και δημόσιους φορείς, επιστημονικά και τεχνολογικά πάρκα, επιχειρηματικούς αγγέλους και φορείς επιχειρηματικών κεφαλαίων, την κοινωνία των πολιτών κλπ.) σε μια επιχειρηματική διαδικασία για το σχεδιασμό της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης.
 

Οι Στρατηγικές Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα εκπονήθηκαν μία εθνική και 13 περιφερειακές στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση. Η εθνική εκπονήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, ενώ κάθε Περιφέρεια ήταν υπεύθυνη για την εκπόνηση της δικής της στρατηγικής. Συντονιστικό ρόλο στη συνολική διαδικασία είχε η Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης («ΕΥΣΣΑ») του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού.

Στο πλαίσιο της εκπόνησης των στρατηγικών αυτών, η χώρα και οι Περιφέρειές της κλήθηκαν να εντοπίσουν τις δραστηριότητες εκείνες στις οποίες παρουσιάζουν ή είναι σε θέση να οικοδομήσουν, ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και σε αυτές να επικεντρώσουν τους διαθέσιμους πόρους και τις προσπάθειες, ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη σημαντικών αναπτυξιακών αποτελεσμάτων.

Η διερεύνηση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εκπόνησης της Εθνικής Στρατηγικής οδήγησε στον εντοπισμό οκτώ κλάδων στους οποίους η έρευνα και η καινοτομία μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη σημαντικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, ενώ συνυπολογίσθηκε η κρίσιμη μάζα και η αριστεία του ερευνητικού δυναμικού.

Οι κλάδοι αυτοί είναι οι εξής:

• Αγρο-διατροφή,
• Υγεία – φάρμακα,
• Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών,
• Ενέργεια,
• Περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη,
• Μεταφορές,
• Υλικά – κατασκευές και
• Τουρισμός – Πολιτισμός – Δημιουργικές βιομηχανίες.
   

Για την εφαρμογή της διαδικασίας επιχειρηματικής ανακάλυψης, σε εθνικό επίπεδο, η ΓΓΕΤ έχει δημιουργήσει μία πλατφόρμα καινοτομίας για κάθε έναν από τους ανωτέρω κλάδους.

Βασικά στοιχεία της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση

Σκοπός της εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης είναι η εστιασμένη παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με βασικό πυλώνα την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία για την άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων και τη δημιουργία βιώσιμης απασχόλησης με σεβασμό στον άνθρωπο και στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στον πολιτισμό. Επίσης, η Στρατηγική της Έξυπνης Εξειδίκευσης αναμένεται να συμβάλει στη δημιουργία σταθερών σχέσεων εργασίας και γενικότερα στη διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για την αποτελεσματική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.

Η Στρατηγική δομείται στη βάση τριών στρατηγικών επιλογών και τεσσάρων αξόνων προτεραιότητας που «τέμνουν εγκάρσια» τις στρατηγικές επιλογές.

Τα όργανα με αποφασιστικές αρμοδιότητες είναι τα εξής:

• Το Συμβούλιο Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης, το οποίο αποτελείται από εκπροσώπους των Υπουργείων (σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων) που εμπλέκονται άμεσα στο σχεδιασμό και την εφαρμογή της Στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση καθώς και εκπρόσωπο της Ένωσης Περιφερειών. Στο Συμβούλιο Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης μπορούν να κληθούν να συμμετάσχουν και άλλοι φορείς της κεντρικής διοίκησης ή/και του περιφερειακού επιπέδου, έπειτα από σχετική πρόσκληση του συντονιστή του Συμβουλίου. Το Συμβούλιο Στρατηγικής εισηγείται επί της έγκρισης, παρακολούθησης και αναθεώρησης της στρατηγικής στους Υπουργούς Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Το Συμβούλιο συντονίζεται από το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού. Το Συμβούλιο Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης έχει θεσμοθετηθεί με την ΚΥΑ 76201/ΕΥΣΣΑ 1700/17.7.2015, στην οποία ορίζονται η σύνθεση και οι αρμοδιότητές του. Συνεδρίασε για πρώτη φορά στις 29 Ιουλίου 2015 και έλαβε την ομόφωνη απόφαση να εισηγηθεί στους αρμόδιους Υπουργούς την έγκριση της  Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης.
   
• Τα Περιφερειακά Συμβούλια στις 13 Περιφέρειες της Χώρας
  Η λήψη των αποφάσεων για την περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης, λαμβάνεται από τα Περιφερειακά Συμβούλια. Τα παραπάνω όργανα συνεπικουρούνται από τα Περιφερειακά Συμβούλια Έρευνας και Καινοτομίας. 

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, ΕΣΠΑ 2014-2020, https://www.espa.gr/el/Pages/staticRIS3.aspx.

Η Έκθεση για την Επίδοση της Επιστήμης, της Έρευνας και της Καινοτομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει πληροφορίες για το πώς οι πολιτικές έρευνας και καινοτομίας μπορούν να βοηθήσουν στην οικοδόμηση μιας χωρίς αποκλεισμούς, βιώσιμης, ανταγωνιστικής και ανθεκτικής Ευρώπης, αξιοποιώντας τον ουσιαστικό ρόλο της Έρευνας και της Καινοτομίας ως πηγής ευημερίας και καταλύτη για την αλλαγή. Οι επιδόσεις Επιστήμης, Έρευνας και Καινοτομίας της Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναλύουν τη δυναμική της Έρευνας και της Καινοτομίας, καθώς επίσης και τις επιδόσεις των παραγόντων που τις επηρεάζουν. Η Έκθεση συνδυάζει μια ενδελεχή ανάλυση που βασίζεται σε δείκτες με βαθιές εμβαθύνσεις σε επίκαιρα ζητήματα πολιτικής. Η Έκθεση για την Επίδοση της Επιστήμης, της Έρευνας και της Καινοτομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει έξι (6) βασικές κατευθυντήριες γραμμές πολιτικής για την Έρευνα και την Καινοτομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να διασφαλίσει την αριστεία και τις κορυφαίες επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα επόμενα χρόνια:

1. Διαμόρφωση ενός καλύτερου μεταπανδημικού κόσμου,
2. Επανάκτηση της ανταγωνιστικότητας,
3. Σκέψη και προετοιμασία για το «αδιανόητο»,
4. Μόχλευση επιχειρήσεων, ιδρυμάτων και ανθρώπων,
5. Σύνδεση των φορέων και των επιμέρους δρώντων και αντιμετώπιση των ανισοτήτων και
6. Διασφάλιση φιλικών συνθηκών για την Έρευνα και την Καινοτομία.

Πρόκειται για μια εμβληματική δημοσίευση για τη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με περιοδική έκδοση κάθε δύο (2) έτη.  

Πηγή: European Commission, https://research-and-innovation.ec.europa.eu/strategy/support-policy-making/support-national-research-and-innovation-policy-making/srip-report_en.

Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» («ΕΠΑνΕΚ») αποτελεί ένα από τα επτά τομεακά και δεκατρία Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014 -2020, το οποίο εγκρίθηκε με την C(2014) 10162 final της 18/12/2014 Απόφασης της ΕΕ.

Η πρόσφατη 8η αναθεώρηση του ΕΠΑνΕΚ περιελάμβανε τη λήψη των πρόσθετων πόρων ύψους 277.856.782 εκατομμύρια ευρώ του REACT EU για το έτος 2022 για την Ελλάδα.

Η 8η αναθεώρηση εγκρίθηκε με την υπ' αριθμ. C (2022) 9064/2-12-2022 Εκτελεστική Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το ΕΠΑνΕΚ καλύπτει γεωγραφικά το σύνολο της Ελλάδας και διαθέτει προϋπολογισμό 8,3 δις ευρώ δημόσιας δαπάνης (6,86 δις ευρώ Ενωσιακής Συνδρομής).

Κεντρικός στρατηγικός στόχος του ΕΠΑνΕΚ εξακολουθεί να είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, η μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα, την Επιχειρηματικότητα και την Καινοτομία κατέχει κεντρική θέση στην προσπάθεια της Ελλάδας για τη δημιουργία και στήριξη ενός παραγωγικού μοντέλου που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, με τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων.

Το μοντέλο αυτό αναδεικνύει σε κεντρικό ρόλο παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας όπως τουρισμό, ενέργεια, αγροδιατροφή, περιβάλλον, εφοδιαστική αλυσίδα, τεχνολογίες πληροφορικής & επικοινωνιών, υγεία και φαρμακευτική βιομηχανία, δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, υλικά – κατασκευές.

Μέσω του ΕΠΑνΕΚ και σε συνέργεια με τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα υλοποιείται η στρατηγική της Έξυπνης Εξειδίκευσης με στόχο τη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα και την ενίσχυση/ανάπτυξη των υφιστάμενων ή/και νέων ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της Χώρας και των Περιφερειών της.

Το ΕΠΑνΕΚ δομείται στους παρακάτω βασικούς Άξονες Προτεραιότητας:

• «Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας με Τομεακές προτεραιότητες» συνολικού προϋπολογισμού 4.162,20 εκ. Ευρώ,
• «Προσαρμογή εργαζομένων, επιχειρήσεων και επιχειρηματικού περιβάλλοντος στις νέες αναπτυξιακές απαιτήσεις» συνολικού προϋπολογισμού 672,41 εκ. ευρώ,
• «Ανάπτυξη μηχανισμών στήριξης της επιχειρηματικότητας» συνολικού προϋπολογισμού 1.437,91 εκ. ευρώ,
• «Τεχνική Συνδρομή ΕΤΠΑ» συνολικού προϋπολογισμού 114,48 εκ. ευρώ,
• «Τεχνική Συνδρομή ΕΚΤ» συνολικού προϋπολογισμού 25,44 εκ. ευρώ και
• «Στήριξη της αποκατάστασης των συνεπειών της κρίσης λόγω της πανδημίας COVID-19» συνολικού προϋπολογισμού 1.885,74 εκ. ευρώ.

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Το Πρόγραμμα ΕΠΑνΕΚ, http://www.antagonistikotita.gr/epanek/secretariat1.asp. 

Οι εσωτερικές δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του φορέα για την Έρευνα και την Ανάπτυξη είναι οι  δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του φορέα για την Έρευνα και την Ανάπτυξη εντός μιας στατιστικής μονάδας ή τομέα της οικονομίας κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, ανεξάρτητα από την πηγή ή τις πηγές κεφαλαίων. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι δαπάνες πέραν της στατιστικής μονάδας ή τομέα, αλλά για την υποστήριξη των εσωτερικών δαπανών που αφορούν στην Έρευνα και την Ανάπτυξη. Σε αυτές περιλαμβάνονται τόσο οι τρέχουσες, όσο και οι κεφαλαιουχικές δαπάνες.

Πηγή: OECD, Glossary of Statistic Terms, https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=1441.

Προγραμματική περίοδος 2014-2020

Το Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2014-2020 αποτελεί το βασικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της χώρας με τη συνδρομή σημαντικών πόρων που προέρχονται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία («ΕΔΕΤ») της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μέσω της υλοποίησης του ΕΣΠΑ επιδιώκεται η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών της χώρας που συνετέλεσαν στην εμφάνιση της οικονομικής κρίσης αλλά και των προβλημάτων, οικονομικών και κοινωνικών, που αυτή δημιούργησε. Επίσης, το ΕΣΠΑ 2014-2020 καλείται να συνδράμει στην επίτευξη των εθνικών στόχων έναντι της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». 

Το αναπτυξιακό όραμα του ΕΣΠΑ αφορά στη συμβολή στην αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας με ανάταξη και αναβάθμιση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της χώρας και τη δημιουργία και διατήρηση βιώσιμων θέσεων απασχόλησης, έχοντας ως αιχμή την εξωστρεφή, καινοτόμο και ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα και γνώμονα την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης.»

Χρηματοδοτικές προτεραιότητες:

1. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας

• Μετάβαση σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας,
• Δημιουργία περιβάλλοντος φιλικού προς τις επιχειρήσεις που προσελκύει επενδύσεις και
• Αξιοποίηση της έρευνας και της καινοτομίας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας νέων και υφιστάμενων επιχειρήσεων.

 2. Ανάπτυξη και αξιοποίηση ικανοτήτων ανθρώπινου δυναμικού – ενεργή κοινωνική ενσωμάτωση

• Εκπαίδευση και διά βίου μάθηση,
• Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού και πρόσβαση στην απασχόληση με έμφαση στη δημιουργία θέσεων εργασίας ειδικά για τους νέους και
• Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας.

3. Προστασία του περιβάλλοντος – Μετάβαση σε μία οικονομία φιλική στο περιβάλλον

• Προστασία του περιβάλλοντος,
• Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της πρόληψης των κινδύνων και
• Μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

 4. Ανάπτυξη – εκσυγχρονισμός – ολοκλήρωση υποδομών για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη

• Δίκτυα μεταφορών με έμφαση στην ολοκλήρωση των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, τους κάθετους άξονες και τη λειτουργική διασύνδεση των μεταφορικών μέσων,
• Ενεργειακά δίκτυα και
• Ευρυζωνικά δίκτυα.

5. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης

Καθοριστικό στοιχείο στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της περιόδου 2014-2020 αποτέλεσε η εκπόνηση της εθνικής και των περιφερειακών Στρατηγικών Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση. Στο πλαίσιο των στρατηγικών αυτών, η χώρα και οι Περιφέρειές της καλούνται να εντοπίσουν τις δραστηριότητες εκείνες στις οποίες παρουσιάζουν ή είναι σε θέση να οικοδομήσουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και σε αυτές να επικεντρώσουν τους διαθέσιμους πόρους και τις προσπάθειες ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη σημαντικών αναπτυξιακών αποτελεσμάτων. Σε εθνικό επίπεδο έχουν προσδιοριστεί οκτώ (8) κλάδοι στους οποίους θα δοθεί προτεραιότητα και αναμένεται να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή στην οικονομική μεγέθυνση. Οι κλάδοι αυτοί είναι οι εξής:

• Αγρο-διατροφή,
• Υγεία – φάρμακα,
• Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών,
• Ενέργεια,
• Περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη,
• Μεταφορές,
• Υλικά – κατασκευές και
• Τουρισμός, πολιτισμός, δημιουργικές βιομηχανίες.

Το ΕΣΠΑ 2014-2020 αποτέλεσε το βασικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της χώρας με τη  συνδρομή σημαντικών πόρων που προέρχονται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μέσω της υλοποίησης του ΕΣΠΑ επιδιώκεται η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών της χώρας που συνετέλεσαν στην εμφάνιση της οικονομικής κρίσης αλλά και των προβλημάτων, οικονομικών και κοινωνικών, που αυτή δημιούργησε. Επίσης, το ΕΣΠΑ 2014-2020 καλείται να συνδράμει στην επίτευξη των εθνικών στόχων έναντι της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». 

Το ΕΣΠΑ 2014-2020 αποτελείται από 20 Προγράμματα, από τα οποία τα 7 είναι Τομεακά και τα 13 Περιφερειακά:

• Τα Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα αφορούν ένα ή περισσότερους τομείς και έχουν ως γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής όλη τη χώρα
• Τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, ένα για κάθε μία από τις ελληνικές Περιφέρειες, περιλαμβάνουν δράσεις περιφερειακής εμβέλειας.

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Γενική Γραμματεία Δημόσιων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, https://www.espa.gr/el/Pages/staticESPA2014-2020.aspx

Προγραμματική περίοδος 2021-2027

Το νέο «Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027» («ΕΣΠΑ 2021-2027») αποτυπώνει σε μεγάλο βαθμό τις νέες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τις νέες αναπτυξιακές προτεραιότητες της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια.

Στόχος της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027 είναι η εδραίωση της εταιρικής σχέσης με το σύνολο των εμπλεκόμενων φορέων και κοινωνικών εταίρων, επιδιώκοντας την ενεργή συμμετοχή τους σε όλες τις διαδικασίες σχεδιασμού, προετοιμασίας και διαβούλευσης του ΕΣΠΑ και των Προγραμμάτων 2021-2027 με ανοικτές, διαφανείς και συμμετοχικές διαδικασίες.

Το νέο «ΕΣΠΑ 2021-2027» αποτυπώνει και θέτει προτεραιότητες για την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού της οικονομίας, των υποδομών, των ανθρώπινων δεξιοτήτων και την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου ΕΣΠΑ είναι ότι:

• Διασυνδέεται με το ευρωπαϊκό εξάμηνο και τις συστάσεις της Επιτροπής για συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα
• Υποστηρίζει τις λοιπές Εθνικές Στρατηγικές και τα Εθνικά Σχέδια Δράσης (Enabling Conditions)
• Υποστηρίζει το νέο Ταμείο για τη δίκαιη μετάβαση (λιγνιτικές περιοχές και νησιά)
• Ακολουθεί το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων και Σχέδιο Ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία (Έκθεση Επιτροπής Πισσαρίδη)
• Ακολουθεί τους περιορισμούς των Ευρωπαϊκών Κανονισμών για τις θεματικές συγκεντρώσεις και ξεπερνά τα κατώτατα ποσοστά.

Τα έργα/δράσεις που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες και ανάγκες της χώρας τα επόμενα χρόνια και απαντούν στις διαρθρωτικές υστερήσεις της ελληνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται και ολοκληρώνονται μεγάλα έργα που ξεκίνησαν στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020.

Οι πέντε (5) Στόχοι της Πολιτικής του ΕΣΠΑ 2021-2027 αφορούν σε:

1. ΣΠ1: Μια Εξυπνότερη Ευρώπη μέσω της προώθησης καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού,
2. ΣΠ2: Μια πιο Πράσινη Ευρώπη μέσω της προώθησης καθαρής και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων,
3. ΣΠ3: Μια πιο Διασυνδεδεμένη Ευρώπη μέσω της ανάπτυξης προσβάσιμων, υψηλής ποιότητας, πολυτροπικών, έξυπνων και βιώσιμων υποδομών και συστημάτων μεταφορών,
4. ΣΠ4: Μια πιο Κοινωνική Ευρώπη μέσω της επένδυσης σε ανθρώπινο δυναμικό και διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές εργασίες και αγαθά,
5. ΣΠ5: Μια Ευρώπη πιο κοντά στους Πολίτες της μέσω της προώθησης βιώσιμης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης, στηρίζοντας τις τοπικές πρωτοβουλίες και
6. Ειδικό Στόχο: Τη Δίκαιη Μετάβαση με στοχευμένες δράσεις για την απεξάρτηση από το λιγνίτη στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, τη Μεγαλόπολη και τα νησιά.

Προβάλλονται, ως συνολική πολιτική, οι προτεραιότητες και δράσεις που θα υλοποιηθούν και οι οποίες ως σκοπό τους έχουν τη γόνιμη μετάβαση σε μια:

• «πιο έξυπνη» Ελλάδα - 20% των πόρων,
• «πιο πράσινη» Ελλάδα - 27% των πόρων,
• «πιο διασυνδεδεμένη» Ελλάδα - 8% των πόρων,
• «πιο κοινωνική» Ελλάδα - 30% των πόρων,
• Ελλάδα πιο κοντά στους πολίτες της- 6% των πόρων και
• Για τη Δίκαιη Μετάβαση των περιοχών μετά την απολιγνιτοποίηση - 7% των πόρων.

Το νέο «ΕΣΠΑ 2021-2027» έχει ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα μέσα από δράσεις και έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας και με πολλαπλασιαστικά οφέλη τόσο για την κοινωνία, όσο και για την οικονομία -μετά την πανδημική κρίση- συμβάλλοντας τα μέγιστα στην εκκίνηση ενός νέου κύκλου ευημερίας για όλους.

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Γενική Γραμματεία Δημόσιων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, https://www.espa.gr/el/Pages/newespa21-27.aspx & https://www.espa.gr/el/Documents/2127/Parousiasi_neou_ESPA_21-27.pdf.

Το Ετήσιο κόστος ατόμου αναφέρεται στο κόστος για το σύνολο των μηνών του έτους (12 μήνες). Σε περιπτώσεις που η απασχόληση αφορά λιγότερους μήνες (π.χ. εξάμηνη απασχόληση στο πλαίσιο σύμβασης ορισμένου χρόνου), το κόστος θα πρέπει να πολλαπλασιαστεί με το ποσοστό απασχόλησης σε Έρευνα και Ανάπτυξη και όχι με τα Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης («ΙΠΑ»).

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα εθνικών και περιφερειακών Λογαριασμών 2010 είναι μια σημαντική εξέλιξη της προηγούμενης περιόδου (1995), που την αντικατέστησε το 2014. Με αυτήν σημειώθηκε πρόοδος στη μεθοδολογία και την ακρίβεια των εννοιών, των ορισμών, των ταξινομήσεων και τους λογιστικούς κανόνες, που απαιτούνταν, για να κατασταθεί δυνατή μια συνεπής, αξιόπιστη και συγκρίσιμη στατιστική καταγραφή των οικονομιών των κρατών-μελών και της ίδιας της Ένωσης. Με την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Συστήματος εθνικών και περιφερειακών Λογαριασμών 2010 προσαρμόστηκαν οι εθνικοί λογαριασμοί στο νέο οικονομικό περιβάλλον, τις εξελίξεις στη μεθοδολογική έρευνα και τις ανάγκες των χρηστών. Συνεπώς, από το 2014 τα στοιχεία εθνικών λογαριασμών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση καταρτίζονται βάσει της νέας μεθοδολογίας. Αυτή η προσαρμογή των λογαριασμών δεν αφορά μόνο την Ευρώπη, αλλά όλο τον κόσμο. Το Ευρωπαϊκό Σύστημα εθνικών και περιφερειακών Λογαριασμών 2010 στην Ευρώπη είναι σε συνοχή με το παγκόσμιο σύστημα System of National Accounts 2008, που εφαρμόζεται παγκοσμίως.

Πηγές:Eurostat, (2013). European System of Accounts, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3859598/5925693/KS-02-13-269-EN.PDF/44cd9d01-bc64-40e5-bd40-d17df0c69334, σελ. προλόγου, ISBN 978-92-79-31242-7, Luxembourg: Publications Office of the European Union & ΕΛΣΤΑΤ, https://www.statistics.gr/esa-2010.

O Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων Καινοτομίας παρέχει μια συγκριτική ανάλυση επιδόσεων καινοτομίας σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και περιφερειακούς γείτονες. Βοηθάει τις χώρες να αξιολογήσουν τα σχετικά δυνατά και αδύναμα  σημεία των εθνικών συστημάτων καινοτομίας τους και να εντοπίσουν τις προκλήσεις που χρειάζεται να αντιμετωπίσουν. Με βάση την βαθμολογία τους οι ευρωπαϊκές χώρες χώρίζονται σε τέσσερις (4) ομάδες επιδόσεων: τους Πρωτοπόρους Καινοτομίας, τους Ισχυρούς Καινοτόμους, τους Μέτριους Καινοτόμους και τους Αναδυόμενους Καινοτόμους. Ο Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων Καινοτομίας βαζίσεται στο ίδιο πλαίσιο δεικτών με το 2021, το οποίο αποτελείται από 32 δείκτες, οι οποίοι ομαδοποιούνται σε δώδεκα (12) διαστάσεις, όπως τα ελκυστικά ερευνητικά συστήματα, οι σταθερές επενδύσεις στην Έρευνα και την Ανάπτυξη και η χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας. Συνεπώς, ο Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων Καινοτομίας επιτρέπει τις εξατομικευμένες συγκρίσεις βαθμολογιών απόδοσης και καθιστά δυνατή την οπτικοποίηση των προφίλ των χωρών και κατ’ επέκταση τη σύγκριση των δυνατών, των αδύναμων σημείων τους, τη διαμόρφωση των επικρατέστερων τάσεων και τον έλεγχο των συσχετίσεων μεταξύ των δεικτών. Ο Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων Καινοτομίας επιτρέπει κυκλοφόρησε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022.

Πηγή: European Commission, https://research-and-innovation.ec.europa.eu/statistics/performance-indicators/european-innovation-scoreboard_en.

Η Εφαρμοσμένη έρευνα είναι η πρωτότυπη έρευνα που γίνεται με σκοπό την απόκτηση νέων γνώσεων. Ωστόσο, έχει κυρίως έναν συγκεκριμένο πρακτικό σκοπό ή στόχο. Αποσκοπεί σε αποτελέσματα σχετικά με ένα ή περιορισμένα σε αριθμό προϊόντα, λειτουργίες, μεθόδους ή συστήματα. Η εφαρμοσμένη έρευνα μετατρέπει τις ιδέες σε λειτουργικά αποτελέσματα. Οι γνώσεις ή οι πληροφορίες που προκύπτουν από αυτήν συχνά κατοχυρώνονται με διπλώματα ευρεσιτεχνίας αλλά μπορούν και να παραμείνουν απόρρητες.

Πηγές: Eurostat, Statistics Explained,  https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:Applied_research, (Τελευταία πρόσβαση 10-01-2023) & OECD (2015). “Glossary of terms”, in Frascati Manual 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, OECD Publishing, Paris.
DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264239012-17-en

Το Ισοδύναμο Πλήρους Απασχόλησης («ΙΠΑ») - Ανθρωποέτος του προσωπικού Έρευνας και Ανάπτυξης ορίζεται ως ο λόγος των ωρών εργασίας που πραγματικά αφιερώθηκαν σε Έρευνα και Ανάπτυξη κατά τη διάρκεια μίας συγκεκριμένης περιόδου αναφοράς (συνήθως ένα ημερολογιακό έτος) προς το συνολικό αριθμό των συμβατικών ωρών εργασίας κατά την ίδια περίοδο από ένα άτομο ή από μία ομάδα. Το «ΙΠΑ» χρησιμοποιείται για τη με συγκρίσιμο τρόπο μέτρηση του απασχολούμενου προσωπικού σε Έρευνα και Ανάπτυξη και υπολογίζεται με βάση τον χρόνο που κάθε άτομο αφιερώνει σε δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, ένας εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης σε Έρευνα και Ανάπτυξη κατά τη διάρκεια ενός έτους λογίζεται ως ένα ΙΠΑ ενώ ένας μερικής απασχόλησης λογίζεται ως ποσοστό ενός ΙΠΑ σε αναλογία με τις ώρες απασχόλησής του σε Έρευνα και Ανάπτυξη.

Για παράδειγμα, αν ως πλήρης απασχόληση θεωρούνται οι 40 ώρες την εβδομάδα, ένας εργαζόμενος μερικής απασχόλησης σε Έ&Α που εργάζεται για 20 ώρες την εβδομάδα μετράται σαν 0,5 ΙΠΑ.

Το εργατικό δυναμικό μιας επιχείρησης, ενός οικονομικού κλάδου, μίας χώρας, κλπ, μπορεί να αθροιστεί και να εκφραστεί ως αριθμός ισοδυνάμων πλήρους απασχόλησης.

Για τις ανάγκες της παραγωγής στατιστικών στοιχείων Έρευνας και Ανάπτυξης μονάδα μέτρησης του ΙΠΑ είναι το ανθρωποέτος, που εκφράζει την πλήρη απασχόληση ενός ατόμου για ένα έτος. Συνεπώς, 1 ανθρωποέτος (πλήρης απασχόληση ενός ατόμου σε δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης για ένα έτος) αντιστοιχεί σε 1 ΙΠΑ. Επομένως, λόγου χάρη ένας ερευνητής με πλήρη απασχόληση σε όλη τη διάρκεια του έτους που αφιερώνει 30% του χρόνου του σε δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης και το υπόλοιπο σε άλλες δραστηριότητες (π.χ. διδασκαλία) ισοδυναμεί με 0.3 ΙΠΑ. Αντίστοιχα, εξωτερικός συνεργάτης με πλήρη απασχόληση σε ερευνητικό πρόγραμμα για διάστημα 6 μηνών εντός του έτους αναφοράς ισοδυναμεί με 0.5 ΙΠΑ.

Πηγές: OECD (2015). “Glossary of terms”, in Frascati Manual 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data onResearch and Experimental Development, OECD Publishing, Paris.
DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264239012-17-en,  Eurostat, Statistics Explained, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:Full-time_equivalent_(FTE),  (Τελευταία πρόσβαση 10-01-2023) & ΕΚΤ, Λεξικό όρων - Γλωσσάρι, https://metrics.ekt.gr/taxonomy/term/32.

Τα «Κεφάλαια Μεταφοράς» Έρευνας και Ανάπτυξης είναι ροές χρηματοδότησης από έναν φορέα σε έναν άλλο, ώστε να εκτελεστούν δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης χωρίς να παρέχεται κάποιο αγαθό ή υπηρεσία ως αντάλλαγμα και όπου ο χρηματοδότης δεν έχει δικαιώματα σχετικά με τα αποτελέσματα της έρευνας που έχει χρηματοδοτήσει. Συνήθως, ο χρηματοδοτούμενος φορέας που υλοποιεί Ε&Α θα διατηρήσει τα περισσότερα δικαιώματα στα αποτελέσματα της Ε&Α, το οποίο εξηγεί τη φύση αυτού του «Κεφαλαίου Μεταφοράς». Ο φορέας χρηματοδότησης, ωστόσο, μπορεί να επιβάλει ορισμένους όρους στον φορέα υλοποίησης, όπως οι περιοδικές αναφορές, η συμμόρφωση με τη δραστηριότητα ή την περιγραφή του έργου που ορίζεται στους όρους της συμφωνίας ή ακόμη και η δημόσια διάδοση των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Παραδείγματα Κεφαλαίων Μεταφοράς: Κεφάλαια από Επιδόματα, Υποτροφίες, Επιχορηγήσεις, Διαγραφή Χρέους (τόσο από ιδιωτικούς όσο και από δημόσιους δανειστές), Φιλανθρωπίες από ιδιωτικές επιχειρήσεις και από ιδρύματα (συμπεριλαμβανομένων ατόμων), Χρηματοδότηση από συγκέντρωση δωρεών πλήθους (crowdfunding - εξαιρουμένης οποιασδήποτε εμπορικής σχέσης), προσωπικές μεταφορές, όπως δώρα κ.ά.

Η θεσμική κρατική χρηματοδότηση (Τακτικός Προϋπολογισμός) των φορέων Ε&Α ή των δραστηριοτήτων Ε&Α των Πανεπιστημίων έχει συμφωνηθεί να καταγράφεται στην κατηγορία των «Κεφαλαίων Μεταφοράς», ώστε να διασφαλίζεται η διεθνής συγκρισιμότητα.

Πηγή: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου. (2023). Metrics – Δείκτες και Στατιστικές για Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία, http://helpdesk.metrics.ekt.gr/index.php?/Knowledgebase/Article/View/69/3/2.

Ο κύκλος εργασιών στο πλαίσιο των στατιστικών διάρθρωσης των επιχειρήσεων περιλαμβάνει τα σύνολα που τιμολογήθηκαν αππό τη μονάδα παρατήρησης κατά την περίοδο αναφοράς. Αυτό αντιστοιχεί στη συνολική αξία των πωλήσεων στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών σε τρίτους.

Ο τζίρος περιλαμβάνει:

• Όλους τους δασμούς και τους φόρους επί των αγαθών ή/και των υπηρεσιών που τιμολογούνται από τη μονάδα με εξαίρεση τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), που τιμολογείται από τη μονάδα έναντι του πελάτη της και άλλους παρόμοιους εκπιπτόμενους φόρους που συνδέονται άμεσα με τον κύκλο εργασιών,
• Όλες τις άλλες χρεώσεις (μεταφορά, συσκευασία κ.λπ.) που επιβαρύνουν τον πελάτη ακόμα και αν αυτές οι χρεώσεις αναγράφονται ξεχωριστά στο τιμολόγιο.

Οι μειώσεις στην τιμή, οι επιστροφές ποσών και οι εκπτώσεις, όπως και η αξία της επιστρεπτέας συσκευασίας πρέπει να εκπίπτει (από τον υπολογισμό) και να αφαιρεθεί.

Συγκεκριμένα εξαιρούνται:

• Τα εισοδήματα που ταξινομούνται ως άλλα λειτουργικά έσοδα, χρηματοοικονομικά έσοδα και έκτακτα έσοδα στους λογαριασμούς της επιχείρησης/εταιρείας και
• Επιδοτήσεις λειτουργίας που λαμβάνονται από δημόσιους φορείς ή θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πηγή: Eurostat, Statistics Explained, Glossary: Turnover - SBS - Statistics Explained (europa.eu).

Οι μακροοικονομικές ανισορροπίες σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγου χάρη ένα μεγάλο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ή μια φούσκα στην αγορά ακινήτων, μπορεί να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό έγινε εμφανές κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Για τον λόγο αυτό, το 2011 καθιερώθηκε η Διαδικασία Μακροοικονομικών Ανισορροπιών («ΔΜΑ»), η οποία καθιστά δυνατή την ενισχυμένη εποπτεία των χωρών στις οποίες έχουν διαπιστωθεί υπερβολικές ανισορροπίες στο πλαίσιο της Διαδικασίας Υπερβολικών Ανισορροπιών («ΔΥΑ»).

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή. https://commission.europa.eu/content/eu-economic-governance-monitoring-prevention-correction/european-semester/framework/macroeconomic-imbalance-procedure_el.

Προγραμματική περίοδος 2014-2020

Το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» είναι το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την Έρευνα και την Καινοτομία για την περίοδο 2014-2020, με προϋπολογισμό περίπου 80 δισ. ευρώ. Το Πρόγραμμα υποστηρίζει τη Στρατηγική «Ευρώπη 2020» που αναδεικνύει την Έρευνα και την Καινοτομία ως κεντρικούς μοχλούς για την έξυπνη, βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη, στοχεύοντας παράλληλα στην αποτελεσματική αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων. Κύριος στόχος του προγράμματος είναι να συμβάλει στην στρατηγική της απασχόλησης και ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην οικοδόμηση μιας ισχυρής οικονομίας βασισμένης στη γνώση και την καινοτομία. 

Οι τρεις (3) κύριοι βασικοί άξονες του Προγράμματος είναι:  

• Επιστημονική Αριστεία: Επιστημονική έρευνα υψηλού επιπέδου με παγκόσμιας εμβέλειας ερευνητικές υποδομές και στόχο την προσέλκυση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των καλύτερων επιστημόνων στον κόσμο. 
• Βιομηχανική Υπεροχή: Στρατηγική επένδυση σε τεχνολογίες-κλειδιά, όπως νανοτεχνολογία-μικροηλεκτρονική, συμμετοχή ιδιωτικού τομέα, δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων με στόχο να γίνει η Ευρώπη ελκυστικός χώρος για επενδύσεις σε Έρευνα και Καινοτομία.
• Κοινωνικές Προκλήσεις: Αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων, όπως η γήρανση του πληθυσμού, η εξάντληση ενεργειακών πόρων, η αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής, λαμβάνοντας υπόψη τους κυριότερους κοινωνικούς προβληματισμούς και δίνοντας έμφαση στην εφαρμοσμένη επιστήμη.

Εκτός από τους ανωτέρω τρεις άξονες ο «Ορίζοντας 2020» περιλαμβάνει και δύο (2) ειδικούς στόχους:

• Ειδικός στόχος 1: Διάδοση της αριστείας και διεύρυνση της συμμετοχής
• Ειδικός στόχος 2: Επιστήμη μαζί με την κοινωνία και για την κοινωνία.

Το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» είναι ανοικτό σε όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας, ακόμα και σε οργανισμούς ή άτομα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενδιαφέρονται να εργαστούν στην Ευρώπη. Η πλειοψηφία των προκηρύξεων απευθύνεται σε διακρατικές κοινοπραξίες (ο αριθμός των εταίρων/χωρών διαφοροποιείται ανάλογα με την προκήρυξη) και αφορά θέματα ευρωπαϊκής διάστασης/αντίκτυπου. 

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, https://gsri.gov.gr/orizontas-2020/.

Προγραμματική περίοδος 2021-2027 

Ο Ορίζοντας Ευρώπη είναι το 9ο κατά σειρά πρόγραμμα πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα και την Καινοτομία για την περίοδο 2021-2027, με προϋπολογισμό 95,5 δισ. ευρώ και αποτελεί τη φυσική συνέχεια του 8ου προγράμματος πλαίσιο «Ορίζοντας 2020» (2014-2020). 

Ο Ορίζοντας Ευρώπη:

• Έχει ως στόχο να συμβάλει στην ενίσχυση της επιστημονικής και τεχνολογικής βάσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην αναμόρφωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ) και στην βελτίωση της ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καινοτομεί.
• Αποσκοπεί στη σύνδεση της Έρευνας και Καινοτομίας με έξι (6) βασικές ευρωπαϊκές προτεραιότητες, που αφορούν  στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στον ψηφιακό μετασχηματισμό των κοινωνιών και της οικονομίας, στην ευημερία και ασφάλεια των πολιτών, καθώς και στην προστασία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

O «Ορίζοντας Ευρώπη» αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον ηγετικό της ρόλο στην Έρευνα και την Καινοτομία.

Στον σχεδιασμό του νέου προγράμματος πλαίσιο «Ορίζοντα Ευρώπη» υιοθετούνται οι παρακάτω παρεμβάσεις ως απάντηση στις ανάγκες που ανέδειξε η ενδιάμεση αξιολόγηση του «Ορίζοντα 2020»:

• Υποστήριξη της ρηξικέλευθης καινοτομίας με στόχο τη δημιουργία νέων αγορών,
• Ενίσχυση της συμβολής της έρευνας και της καινοτομίας στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων,
• Ενεργή συμμετοχή των πολιτών,
• Συνεργασία με τρίτες χώρες για την από κοινού αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων,
• Ενίσχυση της ανοικτής επιστήμης για την ελεύθερη διάχυση της παραγόμενης γνώσης,
• Επαναπροσδιορισμός των συμπράξεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της βιομηχανίας, της ακαδημαϊκής κοινότητας και λοιπών φορέων και των κρατών μελών και
• Ενθάρρυνση και υποστήριξη της συμμετοχής οργανισμών από χώρες με χαμηλή επίδοση στην έρευνα και την καινοτομία.

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας και Πράξη: Δίκτυο Διάχυσης Τεχνολογίας,   https://horizoneurope.gr/.

«Πειραματική ανάπτυξη» είναι η συστηματική εργασία, η οποία αντλεί από τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί από την έρευνα και την πρακτική εμπειρία και  στοχεύει στην παραγωγή νέων υλικών, προϊόντων και συσκευών, στην εγκατάσταση νέων διαδικασιών, συστημάτων και υπηρεσιών ή στην ουσιαστική βελτίωση αυτών που ήδη παράγονται ή είναι εγκατεστημένα.

Στις κοινωνικές επιστήμες, η πειραματική ανάπτυξη μπορεί να οριστεί ως η διαδικασία μετάφρασης των γνώσεων, που έχουν αποκτηθεί μέσω έρευνας σε, επιχειρησιακά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων των έργων επίδειξης που εκτελούνται με σκοπό τον έλεγχο και την αξιολόγηση τέτοιων προγραμμάτων. Η κατηγορία αυτή έχει ελάχιστη ή καθόλου σημασία για τις ανθρωπιστικές επιστήμες. 

Πηγές: OECD (2015). “Glossary of terms”, Frascati Manual 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, OECD Publishing, Paris.
DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264239012-17-en & ΕΚΤ, Λεξικό όρων – Γλωσσάρι, https://metrics.ekt.gr/taxonomy/term/50.

Το Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» σχεδιάζεται ως μια ολοκληρωμένη παρέμβαση του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 που θα υποστηρίξει τους παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας κατά τη μετάβασή τους σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο που καθοδηγείται από την Οικονομία της Γνώσης. Συγκεκριμένα, η στρατηγική του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» οργανώνεται σε τέσσερις (4) βασικούς άξονες επενδύσεων (προτεραιότητες) στο πλαίσιο των αντίστοιχων Ταμείων στην ενίσχυση της Έρευνας και της Καινοτομίας, στην ενδυνάμωση της Επιχειρηματικότητας και της Ανταγωνιστικότητας, στη βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων στην χρηματοδότηση και στην ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα στόχος του Προγράμματος είναι η αύξηση του μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων και η ενίσχυση του εξωστρεφούς προσανατολισμού τους ώστε να αποτελέσουν βασικό μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. 

Οι παρεμβάσεις για την ενίσχυση της Έρευνας και της Καινοτομίας θα επικεντρωθούν στη δημιουργία συνθηκών και στήριξη πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη της βιομηχανικής έρευνας, τη μεταφορά τεχνολογίας, τη βιομηχανοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στους 8 τομείς της Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης («ΕΣΕΕ»). Έμφαση θα δοθεί, επίσης, στην ανάπτυξη οικοσυστημάτων καινοτομίας με στόχους αριστείας και μεσο-μακροπρόθεσμης προοπτικής βιώσιμης ανάπτυξης, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μετασχηματισμού και της ψηφιοποίησης. Παράλληλα επιδιώκεται η κάλυψη των αναγκών σε δεξιότητες στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της έξυπνης εξειδίκευσης, της βιομηχανικής μετάβασης και της υποστήριξης του ψηφιακού μετασχηματισμού, με παρεμβάσεις που αναβαθμίζουν και πιστοποιούν τις ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού σε οριζόντιες (Industry 4.0, πράσινη οικονομία), αλλά και κλαδικές εξειδικεύσεις. Στις σχετικές Δράσεις περιλαμβάνονται προγράμματα στοχευμένης κατάρτισης για τα στελέχη των επιχειρήσεων και αξιοποίησης εξειδικευμένου προσωπικού από τις επιχειρήσεις.

Βασική επιδίωξη στο πλαίσιο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού είναι η προσαρμογή της Ελληνικής Βιομηχανίας και των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων στις προκλήσεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, με τη στήριξη της ανάπτυξης και υλοποίησης κατάλληλων σχεδίων ψηφιακού μετασχηματισμού. Στόχο αποτελεί η μεταστροφή της αλυσίδας αξίας των TΠE προς μία εξωστρεφή, καινοτόμα, αναγνωρίσιμη και διατηρήσιμη κρίσιμη μάζα ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών, ικανών να δημιουργήσουν καινοτόμα επιχειρηματικότητα ή/και, να εισάγουν τις επιχειρήσεις των λοιπών τομέων, στις παγκόσμιες, ψηφιακές, αλυσίδες αξίας. Yψηλή προτεραιότητα αποτελούν οι επενδύσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων (συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων των επιχειρήσεων του τουρισμού, του σύγχρονου πολιτισμού και της εφοδιαστικής αλυσίδας), καθώς και την τεχνολογική και οργανωτική τους αναβάθμιση, με στόχο την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας και την είσοδο σε (νέες) διεθνείς αγορές.

Πηγές: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ & ΤΣ, Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» (2022). Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» - Σύνοψη Προγράμματος, έκδοση Ιούνιος 2022, 2022-06-PROGRAM-B5-new-FINAL3.pdf (antagonistikotita.gr), σελ. 5, 9 & Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021–2027» - 21 27 (antagonistikotita.gr).

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων («ΠΔΕ») χρηματοδοτεί την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας με έργα που συμβάλλουν στην άυξηση του ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου της οικονομίας και στηρίζουν τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε μακροχρόνια βάση.

Τα έργα που εντάσσονται στο ΠΔΕ εγκρίνονται από τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, ύστερα από πρόταση των αρμόδιων φορέων και χρηματοδοτούνται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων. Ο ΠΔΕ αποτελεί διακριτό τμήμα του Κρατικού Προϋπολογισμού και ψηφίζεται ανά φορέα χρηματοδότησης σε έναν ειδικό φορέα (Υπουργεία και Βουλή των Ελλήνων).

Το ΠΔΕ διακρίνεται σε:

• Εθνικό ΠΔΕ: Περιλαμβάνει έργα που χρηματοδοτούνται αμικγώς από εθνικούς πόρους
• Συγχρηματοδοτούμενο ΠΔΕ: Περιλαμβάνει έργα που χρηματοδοτούνται από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων Διεθνών Χρηματοδοτικών Οργανισμών και από εθνικούς πόρους.

Βασικός στόχος στην εκτέλεση του ΠΔΕ είναι η κατανομή των προκαθορισμένων πόρων κατά τρόπο που να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αναπτυξιακό αποτέλεσμα για την ελληνική οικονομία και την κοινωνία. Συγκεκριμένα επιδιώκονται:

• Η επίτευξη της απορρόφησης των προβλεπόμενων πόρων του Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) και των άλλων συγχρηματοδούμενων προγραμμάτων για την εξασφάλιση της εισροής της κοινοτικής συνδρομής.
• Η υλοποίηση των προγραμμάτων και των έργων του εθνικού σκέλους που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ για την προώθηση των αναπτυξιακών στόχων των φορέων λαμβάνοντας υπόψη και τυχόν συνέργεια και συμπληρωματικότητα με τα συγχρηματοδοτούμενα έργα.

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, https://www.ggde-espa.gov.gr/pde/.

Το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» αποτελεί τον Νόμο 3852/2010 (ΦΕΚ 87Α) και συμβολίζει τη νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης με την οποία μεταρρυθμίστηκε η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας το 2011 και επανακαθορίστηκαν τα όρια των αυτοδιοικητικών μονάδων, ο τρόπος εκλογής των οργάνων και οι αρμοδιότητές τους. Συγκεκριμένα ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή το Μάιο του 2010. Μέρος των διατάξεών του ενεργοποιήθηκε άμεσα με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 7 Ιουνίου 2010 (ΦΕΚ 87Α), ώστε να διεξαχθούν βάσει αυτών οι αυτοδιοικητικές εκλογές του ιδίου έτους. Στη πλήρη μορφή του τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2011. Η δομή της νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης διαμορφώνεται ως εξής: 

• Αποκεντρωμένη Διοίκηση
• Περιφέρεια,
• Περιφερειακή ενότητα,
• (Καλλικρατικός) Δήμος,
• Δημοτική ενότητα,
• Δημοτική κοινότητα και
• Τοπική κοινότητα.

Πηγή: Πρόγραμμα Καλλικράτης, https://www.kallikratis.org/.

Η έκδοση Προοπτικές Επιστήμης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας του ΟΟΣΑ του 2021 είναι η πλέον πρόσφατη σε μια σειρά που εξετάζει τις βασικές τάσεις στην Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Καινοτομία στις χώρες του ΟΟΣΑ και σε σημαντικούς εταίρους μεγάλων χωρών-οικονομικών δυνάμεων. Αυτή η έκδοση εστιάζει στην πανδημία Covid-19, η οποία έχει προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση των κοινοτήτων της Επιστήμης και της Καινοτομίας.

Πηγή: OECD (2021). OECD Science, Technology and Innovation Outlook 2021: Times of Crisis and Opportunity, OECD Publishing, Paris, ISBN 978-92-64-78432-1, https://doi.org/10.1787/75f79015-en.

Η πρόσοδος είναι ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο που ανταλλάσσει τις παρούσες εισφορές με μελλοντικές πληρωμές εισοδήματος. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα προϊόν, το οποίο προσφέρει μια ροή πληρωμών εισοδήματος, που πρέπει να καταβληθούν σε ένα άτομο. Οι πρόσοδοι πωλούνται από εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Οι πρόσοδοι μποορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση του σχεδίου για συνταξιοδότηση. Τα συμβόλαια προσόδων, ωστόσο, έχουν πολύ διαφορετικούς όρους και ορισμένα χρεώνουν υψηλό κόστος. 

Τα διαθέσιμα προϊόντα προσόδων μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις (3) κύριες κατηγορίες προϊόντων:

1. Εκείνα που προσφέρουν σταθερές πληρωμές, οι οποίες ορίζονται εκ των προτέρων,
2. Εκείνα που προσφέρουν πληρωμές, οι οποίες αναπροσαρμόζονται με βάση το αντικειμενικό μέτρο, που μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου,
3. Εκείνα που λειτουργούν ως συνταξιοδοτικά αποταμιευτικά προϊόντα και παράλληλα προσφέρουν τη δυνατότητα στον καταναλωτή για μετατροπή των συσσωρευμένων περιουσιακών στοιχείων σε ροή εγγυημένου εισοδήματος κατά τη συνταξιοδότηση.

Πηγές: OECD (2016). Life Annuity Products and Their Guarantees, OECD Publishing, Paris, ISBN 978-92-64-26531-8, http://dx.doi.org/10.1787/9789264265318-en, (Τελευταία πρόσβαση 11-01-2023) & Forbes Advisor, What is an Annuity?, https://www.forbes.com/advisor/retirement/what-is-an-annuity/.

Η Agenda του 2030 για τους Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης  εγκρίθηκε από όλα τα κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών το 2015 και παρέχει ένα κοινό σχέδιο για την ειρήνη και την ευημερία για τους ανθρώπους και τον πλανήτη στο παρόν και το μέλλον. Στο επίκεντρό της βρίσκονται οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης, οι οποίοι αποτελούν μια επείγουσα έκκληση για δράση από όλες τις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες υπό τη μορφή μιας παγκόσμιας συνεργασίας. Οι χώρες αναγνωρίζουν σε κάθε περίπτωση ότι ο τερματισμός της φτώχειας και άλλων στερήσεων πρέπει να συμβαδίζει με στρταηγικές ενέργειες, οι οποίες βελτιώνουν την υγεία και την εκπαίδευση, μειώνουν τις ανισότητες και προωθούν την οικονομική ανάπτυξη. Συγκεκριμένα οι 17 Στόχοι της Βιώσιμης Ανάπτυξης αφορούν τα εξής πεδία:

1. Εξάλειψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού,
2. Μηδενική πείνα,
3. Διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας,
4. Διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες εκπαίδευσης,
5. Ισότητα των φύλων,
6. Καθαρό νερό και υγιεινή,
7. Προώθηση των Ανεξάρτητων Πηγών Ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας,
8. Εξασφάλιση της πλήρους απασχόλησης και ποιοτικής εργασίας για όλους,
9. Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές,
10. Περιορισμός ανισοτήτων,
11. Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες,
12. Βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης,
13. Δράση για την κλιματική αλλαγή,
14. Βιώσιμη διαχείριση των θαλασσών,
15. Προστασία της βιοποικιλότητας,
16. Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί οργανισμοί και
17. Συνεργασίες για την επίτευξη των στόχων.

Πηγή: United Nations, Department of Economic and Social Affairs, https://sdgs.un.org/goals#icons.

Η Στρατηγική «Ευρώπη 2020» [COM/2010/2020] υιοθετήθηκε επίσημα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 17ης Ιουνίου 2010, όπου θεσπίσθηκε και ο μηχανισμός υλοποίησής της προκειμένου να αποτελέσει, με ορίζοντα το 2020, μια νέα Στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη του 21ο αιώνα.

Η Στρατηγική «Ευρώπη 2020» περιλαμβάνει τους αναπτυξιακούς στόχους της ΕΕ και εστιάζει σε νευραλγικούς τομείς (γνώση και καινοτομία, βιώσιμη οικονομία, υψηλό ποσοστό απασχόλησης και αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού), στους οποίους απαιτείται δράση ώστε να ενισχυθεί το δυναμικό ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, έναντι του παγκόσμιου ανταγωνισμού, των τεχνολογικών εξελίξεων, της στενότητας πόρων και της δημογραφικής γήρανσης.

Η Στρατηγική «Ευρώπη 2020» προτάσσει τρεις αμοιβαία ενισχυόμενες προτεραιότητες, ως χαρακτηριστικά της σκοπούμενης ανάπτυξης: 1) έξυπνη, βασισμένη στη γνώση και την καινοτομία· 2) βιώσιμη, περισσότερο πράσινη και ανταγωνιστική, καθώς και αποδοτικότερη στη χρήση πόρων και, 3) χωρίς αποκλεισμούς, με υψηλή απασχόληση και ενισχυμένη κοινωνική και εδαφική συνοχή. Ως προϋπόθεση για την επιτυχία της Στρατηγικής τίθεται η πλήρης ενεργοποίηση του συνόλου των πολιτικών και μηχανισμών που διαθέτει ΕΕ, όπως: η ενιαία αγορά, οι μηχανισμοί χρηματοδότησης της ΕΕ και τα μέσα εξωτερικής πολιτικής (πχ σύναψη Συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου, ανάπτυξη στρατηγικών σχέσεων με αναδυόμενες οικονομίες και εταιρικών σχέσεων με αναπτυσσόμενες χώρες).

Στόχοι:

Η Στρατηγική είχε θέσει πέντε πρωταρχικούς στόχους με ορίζοντα το 2020:

1. Αύξηση του ποσοστού Απασχόλησης του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 64 ετών σε 75%,

2. Αύξηση του επιπέδου επενδύσεων σε 3% του ΑΕΠ στον τομέα της Έρευνας & Ανάπτυξης,

3. Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% σε σχέση με το 1990 (ή και 30%, υπό τον όρο ότι και άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα δεσμευθούν για ανάλογες μειώσεις και ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα συμβάλουν επαρκώς, ανάλογα με τις ευθύνες και τις αντίστοιχες δυνατότητές τους), β. αύξηση κατά 20% του ποσοστού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, γ. αύξηση κατά 20% της ενεργειακής απόδοσης,

4. Μείωση των ποσοστών πρόωρης εγκατάλειψης της σχολικής εκπαίδευσης σε λιγότερο από 10% και αύξηση του ποσοστού των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε 40% και,

5. Απεγκλωβισμό 20 εκατομμυρίων ανθρώπων από τη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό ή την απειλή τους.

Συνοπτικά κεντρικός στόχος της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» ήταν η προαγωγή μιας ανάπτυξης:

• έξυπνης, με αποτελεσματικότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία,
• βιώσιμης, χάρη στην αποφασιστική μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, και
• χωρίς αποκλεισμούς, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στη μείωση της φτώχειας.

Πηγή: Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, https://www.mfa.gr/brussels/monimi-antiprosopeia-ee/ellada-sten-ee/strategike-ee-2020.html.